Jonathan Evison - Kayıp Şeylerin Bakım Kılavuzu

Formül tutmuş ama neticede formül; kullanıla kullanıla sürprizini kaybediyor. Kısa bölümlere ayır, bölüm sayısını yüksek tut, şimdinin anlatısıyla geçmişinkini ayır ama bölümden bölüme arka arkaya gelecek şekilde diz, deja vu yarat, araya ana hikâyeyi desteklerken olabildiğince bağımsız görünen bölümler at, hayatını batırmış bir adamı yolculuğa çıkart, yanına üç beş ilginç karakter koy ve oldu sana zamane romanı. Vallahi güzel, bu kadar sık kullanılmasaydı daha güzel olurdu gerçi.

Esas oğlanımız Benjamin Benjamin, Johnny Depp'e benzetilen bir adam. Yakışıklılığıyla belli bir yere kadar yürümüş ve felaketler başına gelinceye kadar iyi idare etmiş. Yetmeyecek, hayatını toparlamak için bir şeyler yapmak zorunda. Hasta bakım kursu alıp Trevor'la karşılaşana kadar iki buçuk yıl boyunca içiyor, avare avare dolanıyor ve sıfırı tüketmeye yakın gerçekten bir çıkış yolu bulmaya çalışıyor. Trevor adamımıza yardım ederken kendi meselelerini de çözecek, yolda karşılaştıkları insanlar da öyle. Bir yol filmi olabilirmiş; başrolde Johnny Depp. Little Miss Sunshine'a Depp'i koyun, aşağı yukarı bu roman ortaya çıkar. Yapımcıların parası yetmediği için başka bir aktör koymuşlar gerçi. O adam da iyi oynar, severim.

Hasta adam-sağlıklı adam ilişkisinden yamuk çıkmaz, böyle izledik. Intouchables böyleydi, bizde de Tamam Mıyız? var. Bunların özü kısaca sağaltmadır, birinde eksik olanı diğeri tamamlar, eksikliği özünde gören diğerine ıstırap vermeyi keser falan. İnsan bir başkasıyla bulanır, daha başkasıyla berraklaşır, mesele budur. Kitapta berraklaşan berraklaşana, ben baştan alayım bir.

İki farklı zamanın anlatısı var dedik, birinde Benjamin'in eşi ve çocuklarıyla olan ilişkisi var. Benjamin olabildiğince iyi bir baba ve eş olmaya çalışıyor ama bahtsız. Eşi veteriner, kendi geçici işlerde çalışıp sanatla uğraşıyor. Sinek ısırıklarının müellifi sendromu. İdeal bir baba olduğu söylenemese de idare ediyor işte, çocuklarının ölümü dışında. Bakıcılık yaptığı sırada çocukları kaza geçiriyor ve ölüyor, sonrası yıkım. İki buçuk yıl. Eşi Janet boşanmak istiyor ama Ben buna hazır değil. İşte tam hazır olmadığı noktada başlıyor olay, Trevor'a bakıcı oluyor ve muhteşem hatalar yapmaya devam ediyor. Yeni tanıştığı bir kadına aşırı hisli bir mektup yazıp işi rezil diyor, Trevor'ın annesine sarkıyor ve şamarı yiyor, böyle şeyler. Janet'ın babası Bernard'la arası çok iyiyken kazadan sonra dışlanıyor, en sonunda Bernard Ben'i görmek istemediğini, herkesin yaşamına devam etmesi gerektiğini söylüyor. Kitapta beş baba oğul ilişkisine şahit olacağız, biri bu. Ben'in babası sosyal yaşamda son derece başarısız, Ben için Bernard gerçek bir baba oluyor ve sonunda çocuğunu dışlıyor. Kısacası babasız bir çocuk Ben, yaptığı hatalar için kendisini uyaracak kimse olmadığı için kendi kendiyle yüzleşmek zorunda.

Trevor'ın babası Bob. Aileyi Trevor doğmadan terk etmiş, ülkenin öbür ucunda yaşarken ara ara tavuk kızartmalarıyla ortaya çıkıyor. Bir açıdan Ben'e benziyor ama Ben kadar başarılı değil, çocukluktan hiçbir zaman kurtulamamış. Kendi kararlarını uygulayamayan, uyguladığı zaman da pek iyi sonuçlar almayan bir adam. Trevor tarafından affedilmemiş, durmadan çabalıyor. Trevor da babasız büyümek zorunda kalmış, üstelik yirmili yaşlarının ortasını bile göremeden ölecek. Affetmeye henüz hazır değil. Ben'le Trevor'ın ortak bir noktası bu baba meselesi, ne var ki Ben için affedecek bir baba yok. Var aslında, kendi.

İyi anlaşıyorlar, Trevor'ın kendine has bir mizahı ve libidosu var; çocuk duygusal bir deneyim yaşamadığı için kadınlara takmış durumda. Bunaltıcı bir durum yok, sadece kadınlar hakkında diğer çocuklardan biraz daha fazla konuşuyor, bu. Ben'in kadınlar hakkında pek iyi deneyimleri yok, bu da başka bir ortak nokta.

Trevor'ın bir haritası var, ABD'nin yerel ilginçliklerini raptiyeliyorlar. Misal, Utah'ta dünyanın en büyük hamburgeri, Houston'da dev bir maden. İş sadece harita yapmakla kalmıyor, Trevor ülkeyi dolaşmak istiyor ve annesine bu fikrin Ben'den çıktığını söylüyor. Amacı anneyi peşinde sürüklememek, Ben'le çok daha güzel ve kolay bir şekilde yolculuk edebilirler. Başta kovuluyor Ben, zira yolculuk çocuğun sağlığı için hiç iyi bir fikir değil ve bir bakıcının yapması gereken en son şeylerden biri, böylesi tehlikeli bir fikri çocuğun aklına sokmak. Ne var ki Bob trafik kazası geçirip birkaç kemiğini kırınca yola çıkmak için bir bahane bulunuyor. Baba ziyaret edilecek, minibüsle ülkenin öbür ucuna. Anne, Trevor'la Ben'i onlarca nasihatten sonra yolluyor.

Yolculuk başlasın.

Yolda bir araç kendilerini takip ediyor ve Ben, Janet'ın peşlerine bir dedektif taktığını düşünüyor, zira boşanma kağıtlarını imzalamayı reddettiği için başka uygulamalar devreye girebilir. Janet inatçı bir kadın. Dot'la tanışıyorlar, kız tam bir erkek fatma. American Beauty sendromu diyelim buna da. Babası bir türlü büyüyemeyen bir adam, sıkıntı aynı. Dot, tayfaya katılıyor. Yolda hamile bir kızla sevgilisini de araca alıyorlar. Kadro tamamlanıyor.

Ben birkaç kez takipçi aracın şoförünü yakalamaya çalışıyor ama beceremiyor, üstünü başını parçalıyor falan. Şoför, Dot'ın babası çıkıyor. Adam kızının peşini hiç bırakmamış meğer, yüzlerce kilometre boyunca takipteymiş. Konuşuyorlar ve kız mevzuyla yüzleşip babasının aracıyla birlikte gidiyor. Trevor babasıyla yüzleşiyor ve elde var iki. Ben boşanma kağıtlarını imzalıyor ve elde var üç. Mutsuz -hiçbir şeyin geri alınamayacağını fark etmek- ama mutlu -yeni başlangıçların varlığından haberdar olmak- son.

Yolculuk faslı süper, yazar sinemayla alakalı bir şeyler okuduğu için film gibi akıyor her şey. Keyifli.

Filmi pek tutmadım, Ben'i kendi düşüncelerinden izlemekle dışarıdan izlemek arasında dünya fark var. Romanı daha iyi, böyle bir hikâyeyi anlatıcının ve kahramanın ağzından dinlemek isterim. Tercih meselesi.

Domingo böyle kitaplar basıyor genelde, iyi. Çeviri de oyun çubuğu gibi garabetler dışında iyi.