Alışkanlıklardan, bir başkasıyla kurulu düzenden uzak durulabilir mi? Vadeli planların, gündelik yaşamın ele geçirilmesi kişiyi tutsak eder, diğerinden kurtuluş mümkün değildir, tabii bunun her an istenmesi ve elde edilememesi delirticidir ama... İnsan bunun için mücadele etmesine gerek kalmayacağı, en makul kişiyi seçiyor sanırım. Birini olduğu gibi kabul ederken -etmemiz gerekirken- özgürlüğünü de kabul ediyoruz ve sadakatle, kendini sakınımla çatışmayı başlatmış oluyoruz. Sevgi varsa bunları tartışmak yersiz ama sevgi tavsar. İlişkiler korkunç bir şekilde bağlayıcıdır; sadakatsizliğe ve sırlara, konuşulamayacak olanlara yol açar. Acıtan budur; sevgi olmadan böyle facialarla karşılaşmak mümkün değildir.
Alice'in kahve kokusuyla uyanması günü başlatır ama her gün gibi bir gün olmayacaktır bu. Şeyde geçiyordu, Locke'ta önemli bir mevzudan sonra Hardy abinin eşi, "Bu ev bana tanıdık gelmiyor artık," gibi bir şey der, yıllardır yaşadığı evdir tanımadığı. Eşi ve çocuklarıyla 15 yıldır mutlulukla yaşadığı ev yabancıdır, çocuklar yabancıdır, eş yabancıdır ve yabancılarla her şey konuşulabilir. Alice'in eşi Jules'le konuşmasının yabancılarla kurulan diyaloğun rahatlığını taşıdığını söylemek mümkün. Elli yılı devirmişlerdir belki, ömürlük bir serüven. Elli yıl boyunca belli bir yaşam; çocuklar, geziler, yitirilenler, gündelik düşüncelerin sıradanlığı, sıradanlıktan kurtaran ve birbirlerini sevmelerini sağlayan detaylar, dolu dolu. Konuşulanlar bunlardır, öyleyse bu metni ilginç kılan nedir? Diyaloğun başka bir bağlama taşınmış olması, elli yıl boyunca bir kez olsun konuşulmamış şeylerin açığa çıkması, bir tarafın hiçbir zaman cevap veremeyecek olması, diğer tarafın sözcüklerinin moraran parmaklara, heykelleşmiş başa, düzenin sürmesinin garantilerinden biri olan gözlerin kapaklarına çarpıp geri dönmesi, kısacası Alice'in her zamanki günlerden birine uyanıp Jules'le hiç olmadığı kadar açık konuşabilmesi. Üşümemesi için üzerine battaniye örtülen adama duyulan aşkla kalp kırıklıklarının yarattığı öfke iç içedir, hepsinin üzerinde değişen bir yaşamın ilk günü sürer.Yatak soğumamış, tenin sıcaklığı çarşaflara sinmiş. Kahve hazır, günü her zamanki gibi sürdürmenin bir zararı yok. Alice, geride kalan, ölümün karşısında yüzeysel bir şey söylemenin rahatlığını hissediyor ve devam ediyor, sadece devam ediyor. Kocasından arta kalan bir kabuk; sesini sonuna kadar yitirmiş, bakışlarını kimsenin göremeyeceği bir yere dikmiş bir beden. Romantik ölümün keyif verdiği düşünülebilir, Alice anı uzatmak ister, uzatır. Çocuklar aranabilir, doktor çağrılabilir, yapılacak onca şey var ama hepsi bekleyebilir.
Battaniye kayıp düştü, Jules'ün gözleri kıpırdar gibi oldu, mutfaktaki dağınıklık için söyleyeceği söz işitildi. Ölümü kabullenmek yaşamın sürdüğüne inanmaktan daha zor. Birilerine haber verilse bir saat içinde varlığı sonsuza dek yok olacak, yıkım o andan sonra gelecek ve Alice buna henüz hazır değil. Üldes'in zafiyetli kitabında benzerlerin farklılığı gibi bir konu vardı, kişi kendini bile farklı biri olarak görebiliyor ve insanları kendisi olduğuna inandıramıyor. Mümkün. Buzzati veya Hašek, ikisinden biri, ünlü bir sokak sanatçısını taklit eden yetenekli bir oyuncunun oradan geçen gerçek sanatçıyı taklitmiş gibi göstererek yuhalattığını anlatır bir öyküde. Tanıdığımız, bildiğimiz kişi gerçekte bir yabancıdır, hiçbir şey bunu değiştirmez, bütün istencimize rağmen kendimizden başka birini bilmek -gerçi bu konuda da şüpheliyim- mümkün değildir. Ölü adam Alice'in hem eşidir, hem değildir bu durumda. Ne ki Alice eşini tamamen bildiğini düşündüğü için söyleyemediklerini biriktirmiştir ve hesabın kapatılacağı gün gelmiştir. Hazin.
Komşunun otistik çocuğu her günkü gibi aynı saatte satranç oynamaya gelir ve adamın ölü olduğunu fark eder, sonra bir sebepten geceyi orada geçirmek zorunda kalır. Otomat gibidir; benzer davranışların tekrarı belli bir rutini, evliliğin döngülerini simgeler. Alice çocukla birlikte yemek yapar, oyun oynar ve çocuğu yatırır. İyi geceler temennisine cevap alamaz, döngüden çıkmak mümkün değildir. Kocasının aynılığı başka bir biçimde çocukla birlikte sürer, yeni bir güne uyanıldığı noktada anlatı da sonlanır.
Söylenenler demiştim, Alice'in yıllardır içinde tuttukları... Jules'ün aldatması acı verici olduğu kadar üstesinden gelinebilecek bir şeydir, büyük bir şans eseri mevzuyu çözen Alice, adamla kadının buluşmasını da Jules'ün amatörce söylediği yalanı yakalayarak engeller; kadının eşine telefon eder ve durumu bildirir. Bir daha görüşemezler, Jules üzüntüden ilk ve son kez çocuğuna haksızlık yapar ve unutur, her şey eski haline dönmüştür. Alice affedebilir, bildiği döngü bilmediği yaşamdan iyidir. Bir diğer mevzu da düşürdüğü çocuk. Bir daha hiç bahsi geçmez ama Jules'ün belli belirsiz sebep olduğu bir hadisedir, o da bir sır olarak ikisinin arasında kalır. Ruhu kemirdiği taraflardan biri ölünce ortaya çıkabilmiştir.
Bu uzun öykü söylenemeyenlerin özgürleşmesi ve ölümün ötelenebilirliği üzerinedir, hatta sırlar yaşadığı müddetçe sırrı tutanların kolay kolay ölmeyeceği fikrini taşır. Bir taraf, sebep olduğu yükten haberdar olmasa bile yaşam böyle işler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder